25
mei
2021
De archeologische opgraving van een deel van het Onze-Lieve-Vrouwekerkhof ter voorbereiding van de aanleg van een ondergronds pompstation ging vorige week dinsdag van start. Tijdens deze eerste week werd al een absolute topvondst ontdekt: een prachtig beschilderde grafkelder uit de 14de eeuw.
De opgraving
Vorige week dinsdag startte de langverwachte, grootschalige opgraving van een deel van het Onze-Lieve-Vrouwekerkhof langs de Mariastraat in Brugge. Eerder dit jaar werd al een deel van het kerkhof opgegraven in een kleine testput, onder grote belangstelling van de Bruggeling. Daarbij werd het skeletmateriaal aangetroffen van 27 individuen, nog goed herkenbaar na al die eeuwen onder de grond.
Bij deze begravingen werden ook kistnagels gevonden, de resten van eenvoudige houten kisten. Ook dit keer stoten de archeologen al erg snel op de eerste individuen, op zo’n 50 cm onder de huidige rijweg.
Burgemeester Dirk De fauw: “In de eerste dagen werden al een 45-tal skeletten blootgelegd. Gelet op de geplande diepte van de werkzaamheden, verwachten de archeologen de komende weken nog een veelvoud van dit aantal aan te treffen.
Daarnaast werden ook al twee grafkelders aangesneden, waaronder een absolute topvondst: een bijzonder mooi beschilderd exemplaar. Toeristen komen - geheel terecht - vanuit alle hoeken van de wereld naar Brugge om onze Vlaamse Primitieven te bewonderen of moderne kunst te ontdekken tijdens de Triënnale, maar ook onder de grond beschikken we dus over uitzonderlijke schilderkunst.”
Een beschilderde grafkelder
Het fenomeen van beschilderde grafkelders is een vrij goed gedocumenteerd gegeven. Dergelijke schilderingen komen overal voor in het bisdom Doornik vanaf de tweede helft van de 13de eeuw tot in de 17de eeuw. In Brugge, waar de mooiste exemplaren aangetroffen zijn, zijn dergelijke grafkelders ondertussen in zeventien (voormalige) gebedshuizen gevonden.
Aangezien een overledene in die tijd binnen de 24 uur diende begraven te worden, was er geen tijd te verliezen: het metselen, pleisteren en schilderen van een grafkelder volgden elkaar in een sneltempo op. Het schilderen gebeurde hierdoor onvermijdelijk in de natte kalk, waardoor onbewust een soort ‘fresco’ ontstond.
Het is niet uitzonderlijk om dergelijke grafkelders aan te treffen tijdens archeologische opgravingen in Brugge. Zo werd enkele maanden geleden een grafkelder van de voormalige Sint-Amandskapel ontdekt bij de werkzaamheden. De grafkelder kende helaas een slechte bewaringstoestand en werd, na een korte opgraving, zorgvuldig weer toegedekt (zie ook www.raakvlak.be voor het 3D-model van deze grafkelder).
Engel zwaaiend met wierookvat
Daarentegen, de grafkelder die begin vorige week werd gevonden aan de Onze-Lieve-Vrouwekerk is wél goed bewaard en werkelijk prachtig versierd. Op de lange zijden staan centraal een engel zwaaiend met een wierookvat, gevat tussen allerlei kruis- en bloemmotieven.
Op de ene korte zijde staat een calvariescene afgebeeld: zijnde Jezus aan het kruis, geflankeerd door Maria en de apostel Johannes. Op de andere zijde staat een zogenaamde ‘Sedes sapientiae’: een Maria met kind gezeten op een troon. Op basis van deze beschilderingen kan de grafkelder in de (late) 14de eeuw gedateerd worden.