Toegangen Adornes en Commissie van Burgerlijke Godshuizen Brugge op Probat

Vanaf nu zijn de toegangen op het archief van de familie Adornes en de Jeruzalemstichting en op een groot deel van het archief van de Commissie van Burgerlijke Godshuizen Brugge doorzoekbaar via de onlinedatabank Probat.

Alles samen gaat het over 7504 records. Dit brengt het totaal aantal archiefbeschrijvingen van het Stadsarchief Brugge in Probat op 15783. Surf snel naar https://probat.west-vlaanderen.be/ en ontdek alles via het Archievenoverzicht (klik op Brugge).

Het archief van de familie Adornes en de Jeruzalemstichting

In respectievelijk 1987 en 1989 publiceert Noël Geirnaert zijn tweedelige toegang op het archief van de familie Adornes en de Jeruzalemstichting. Deze toegang is van belang omwille van de grote rol die het geslacht Adornes en de nakomelingen al gedurende eeuwen in Brugge spelen.

De roots van de familie Adornes ligt in Genua. De leden ervan komen door de internationale handel in Brugge terecht. Vanaf het midden van de veertiende eeuw behoort het geslacht tot de meeste vooraanstaande van Brugge. Het zijn de broers Pieter (gestorven in 1464) en Jacob (gestorven in 1465) Adornes die in de 15de eeuw zorgen voor de oprichting van de Jeruzalemstichting met kapel, godshuis voor 12 weduwen en aanpalende herenwoning.

Vanaf circa 1500 ontwikkelt de kapel zich als centrum van de plaatselijke Heilig Grafdevotie en - spiritualiteit, waar eerst de broederschap van de Jeruzalembedevaarders en later de confrérie van het Heilig Graf hun bijeenkomsten houden. Tot op de huidige dag is de stichting in handen van nazaten van de familie Adornes, via de vzw Adornes.

Oorkonden en brieven

Het uitgebreide archief is de neerslag van dit verhaal. Het bestaat uit 1850 nummers die de periode 14de-20ste eeuw omspannen. Een deeltje ervan wordt bewaard in het Rijksarchief Brugge. Ook deze nummers zijn in de toegang opgenomen.
Het gaat niet enkel over de familie Adornes maar eveneens over aanverwante families. Geografisch gezien hebben de stukken niet alleen op het huidige België maar ook op Frankrijk en Nederland betrekking. Interessant is dat ook de regesten op de oorkonden en brieven in Probat doorzoekbaar zijn.

De herwerking van de toegang met het oog op import in Probat is gedaan door Christine Ceunen en  Dieter Viaene.

Het archief van de Commissie van Burgerlijke Godshuizen Brugge

Ook de toegang op het archief van de Commissie van Burgerlijke Godshuizen Brugge is van groot belang voor de studie van verschillende aspecten van Brugse geschiedenis, meer bepaald vanaf het einde van de 18de tot in de 20ste eeuw. Deze toegang dateert van 2002 (met herwerking in 2015) en is van de hand van Siegfried Aneca.

De Commissie van Burgerlijke Godshuizen (CBG) is een voorloper van het huidige OCMW/Mintus. Het kwam er vanaf de Franse periode, samen met het Bureel van Weldadigheid (BvW), als opvolger van de vroegere gods- en gasthuizen. De voornaamste taak van de Commissie, net zoals van het Bureel, was ondersteuning van armen. Vanaf 1925 gingen zowel het BvW als de CBG op in de Commissie van Openbare Onderstand (COO). In 1976 werd dit dan het OCMW.

Aanleg van de eerste autosnelweg

Het archief bestaat ruim 5292 nummers en heeft een bijzonder rijke inhoud. Er zijn onder meer documenten die betrekking hebben op de aanleg van de eerste autosnelweg, de eerste spoorwegen en de bouw van het Brugse treinstation. Ook de renovatiewerken aan de verschillende godshuizen, het begijnhof, het Sint-Janshospitaal, de Potterie en verschillende andere gebouwen passeren de revue. En wat dacht je van de originele tekeningen van neogotisch architect Louis Delacenserie?

Ook het verhaal van de ontwikkeling en verkaveling van de Brugse rand is aan de hand van verschillende kaarten en plannen te reconstrueren. En het gaat nog veel verder dan dat. De Commissie bezat heel veel gronden en andere eigendommen in de ruime regio, tot zelfs in het Waalse La Cédrogne en Brazilië toe.
Interessant zijn eveneens de dossiers over de oorlogsschade aan goederen binnen en buiten Brugge. En dan zijn er nog de archiefstukken over bijvoorbeeld de oprichting van de sanatoria van Sijsele en Sint-Kruis. Te veel om allemaal op te noemen.

Nog dit: het betreft hier enkel het beheer van de eigendommen van de Commissie. Om het andere archief te raadplegen contacteer je ons best via stadsarchief@brugge.be.